Sadr

Gamma Cygni en regio

Sadr

Sadr of Gamma Cygni (γCygni, afgekort Gamma Cyg, γCyg) is een ster in het noordelijke sterrenbeeld Cygnus (Zwaan).
Gebaseerd op parallaxmetingen vanuit de Hipparcos-missie, is het ongeveer 1800 lichtjaar van de zon verwijderd.

Sadr is de hier wat paars-getinte ster rechtsonder het centrum van bovenstaande opname.

De Sadr-regio, ook bekend als IC 1318 of de Gamma Cygni-nevel, is de diffuse emissienevel rond Sadr. De Sadr-regio is één van de vele omringende nevels; andere zijn de Vlindernevel en de Halve Maannevel. Deze regio bevat eveneens veel donkere nevels, naast de emissie-diffuse nevels.

De breedbeeld-opname toont eveneens de Sikkelnevel (Crescent Nebula, NGC 6888) rechts bovenaan.

Algemeen:

Naam: Sadr (Gamma Cygni)
Sterrenbeeld: Cygnus (Zwaan)
Magnitude: 2,23
Afstand: 1800 lichtjaar
Spectraal type: F8
Massa: 12,1 ± 0,7 Mo (Mo = zonmassa)
Radius: 150 ± 80 Ro
Lichtkracht: 33000 Lo
Coördinaten:
• RA: 20h 22m 14s
• DEC: +40° 15' 24”

Met een schijnbare visuele magnitude van 2,23 behoort Gamma Cygni tot de heldere sterren die zichtbaar zijn aan onze nachtelijke hemel. De sterclassificatie van deze ster is F8 lab, wat aangeeft dat hij het superreuzen-stadium van zijn stellaire evolutie heeft bereikt.

Vergeleken met de zon is dit een enorme ster, met 12 keer de massa van de zon en ongeveer 150 keer de straal van de zon. Het straalt meer dan 33000 keer zoveel energie uit als de zon, bij een effectieve temperatuur van 6100 K in de buitenste lagen. Deze temperatuur geeft de ster de karakteristieke geelwitte tint van een F-type ster. Massieve sterren zoals deze verbruiken hun nucleaire brandstof veel sneller dan de zon, dus de geschatte leeftijd van deze ster is slechts ongeveer 12 miljoen jaar oud.

Het spectrum van deze ster vertoont enkele ongebruikelijke dynamische kenmerken, waaronder variaties in radiale snelheid tot 2 km/s, die optreden op een tijdschaal van 100 dagen of meer. Op het Hertzsprung-Russell-diagram ligt Gamma Cygni inderdaad dicht bij de instabiliteitsstrook en het spectrum lijkt duidelijk op dat van een Cepheïde-variabele.

Hoe waar te nemen?

Mapjes onderaan tonen de locatie van Sadr (Gamma Cygni) in het sterrenbeeld Cygnus (Zwaan). Sadr vormt de kruising van een asterisme in het sterrenbeeld Zwaan, bestaande uit vijf sterren die soms ook het "Noorderkruis" worden genoemd.

Het sterrenbeeld Zwaan kan het best vanaf de lente tot de herfst worden waargenomen. In de wintermaanden duikt het sterrenbeeld Zwaan in het westen al snel onder de horizon. In onze streek schijnt Sadr (net als Deneb) in juli en augustus in het oosten bij het vallen van de avond en verschijnt het midden in de nacht hoog aan de hemel.

Pakt men een verrekijker en richt men deze op de ster Sadr dan worden honderden sterren zichtbaar! Overigens kan op elke plek waar de Melkweg langs de hemel loopt met een verrekijker worden genoten van een overvloed aan sterren, en onder heldere omstandigheden kan de Melkweg ook met het blote oog worden waargenomen. Maar wat het sterrenbeeld Zwaan bijzonder maakt is dat rechtstreeks tegen een van de spiraalarmen van ons Melkwegstelsel kan worden aangekeken. In het sterrenbeeld Zwaan zijn dan ook veel nevels en sterrenhopen te vinden, waaronder M29 en M39. Messier 29, ook bekend als NGC 6913, is een vrij kleine, heldere open sterrenhoop net ten zuiden van Sadr.
De vele nevels rond Sadr zijn duidelijk te zien in deze breedbeeld-opnames.

Opnames:

Opname bovenaan (en eerste onderaan) van de wijde omgeving van Sadr werd gemaakt met een Takahashi FSQ-106ED refractor met FLI PL16803 camera van Telescope Live in IC Astronomy Observatory, Oria, Spanje.

Totale belichtingstijd 540 minuten.
18 sub-frames van 600s met elke smalband-filter (SII, H-alpha en OIII die als RGB worden opgeladen om een kleurenbeeld te vormen).

De tweede opname hieronder is een zogenaamde HOO-opname van dezelfde set data. Hier wordt geen gebruik gemaakt van de SII-data, maar enkel opnames met H-alpha en OIII filters om dan een HOO-opname te maken. (H-alpha wordt in het R-kanaal gemengd, OIII in het G- en B-kanaal).

Processing met AstroPixelProcessor en Photoshop CC met AstroPanel 4.2, Astronomy Tools, Topaz Sharpen AI & Franzis Denoise Projects 3 plug-ins.