M87

Messier 87 (M87) is een gigantisch elliptisch sterrenstelsel in het sterrenbeeld Maagd (Virgo). 
Het wordt als sterkste radiobron in dit sterrenbeeld ook wel Virgo A genoemd en is het grootste stelsel in de Virgocluster.
Het is wat groter dan de Melkweg maar omdat het niet schijfvormig maar vrijwel bolvormig is bevat het veel meer sterren, schattingen lopen tot aan een biljoen zonnemassa's aan sterren. 
M87 is bekend van het massieve zwarte gat in de kern van het stelsel dat in 2019 voor het eerst in beeld gebracht door de Event Horizon Telescoop: het leverde wereldnieuws & de nobelprijs op.

Algemeen:
Object: Messier 87 (M87, NGC 4486)
Naam: M87
Sterrenbeeld: Maagd (Virgo)
Magnitude: 8.6
Schijnbare afmeting: 7'
Afstand: 53,5 miljoen lichtjaar
Coördinaten:
• RA: 12h 30m 49s
• DEC: +12° 23' 28”

Messier 87 is wellicht het grootste sterrenstelsel in het Coma - Virgocluster en ligt op een afstand van ongeveer 53,5 miljoen lichtjaar. Op deze afstand komt de schijnbare diameter van 7' overeen met 120000 lichtjaar in werkelijkheid. Dit is minder dan het bekende Andromedasterrenstelsel M31 of onze Melkweg maar doordat het object bijna bolvormig is (de Melkweg en M31 zijn spiraalstelsels en hebben dus de vorm van een platte schijf) bevat het enorm veel massa.

Het aantal zonnemassa's aan sterren van dit gigantisch sterrenstelsel wordt geschat op één biljoen. Op opnames met lange belichting blijkt dat het object zich verder uitstrekt dan de schijnbare diameter van de Maan. Dit betekent dat de halo in werkelijkheid zich over een afstand van meer dan een half miljoen lichtjaar uitstrekt.
Een ander merkwaardig fenomeen en kenmerk van dit sterrenstelsel is een zogenaamde jet. Dit is een stroom van geïoniseerd gas (plasma) weg van de kern van het sterrenstelsel. Deze jet strekt zich uit over een afstand van bijna 8000 lichtjaar. Op onze opname onderaan kan je deze jet zelfs al wat herkennen.

Wellicht wordt deze jet veroorzaakt door het massieve zwart gat in de kern van Messier 87.  In april 2019 slaagden astronomen er in om met behulp van de Event Horizon Telescope voor het eerst in om een beeld te vormen van het zwarte gat in Messier 87: zie o.a. vrt artikel.
Berekeningen aan de straal als ook aan een schijf van zeer snel roterende gassen om het centrum van M87 heen tonen aan dat het zwarte gat in het centrum van dit stelsel 3 miljard zonnemassa's zwaar is. 

In totaal zouden er zo'n 15000 bolhopen zijn die samen de halo van het sterrenstelsel Messier 87 vormen (de Melkweg heeft er maar ongeveer 150). Dit sterrenstelsel staat ook bekend als Virgo A, een sterke radiobron.

Hoe waar te nemen:
Messier 87 lijkt meer op een bolvormige sterrenhoop, ondanks zijn grootte en helderheid, waardoor er weinig details waarneembaar zijn dooheen kleine telescopen. Dit sterrenstelsel is terug te vinden aan de sterrenhemel wanneer we een denkbeeldige lijn trekken van epsilon Virginis naar de heldere ster Denebola in het sterrenbeeld Leeuw (Leo). Messier 87 bevindt zich op deze denkbeeldige lijn. 
Mapjes onderaan tonen de locatie van M87 in het sterrenbeeld Virgo (Maagd). M87 bevindt zich schijnbaar dicht bij de Markarian Chain van sterrenstelsels.

Opnames:
Opname bovenaan (en eerste onderaan) toont een remote opname met de Planewave CDK24 telescoop en FLI PL9000 camera van Telescope Live, El Sauce Observatory, Chili.
Totale belichtingstijd 80 minuten. LRGB: 12 subs van 600s met elke filter.
Op één van de L-subs (600s belichting met Luminance filter) kon je de jet die het centrale zwarte gat uitstoot herkennen: zie ingezoomd in kadertje rechts bovenaan in 2de foto).

Tweede opname werd gerealiseerd met de Planewave CDK20 telescoop van Slooh in Mt Teide, Spanje: totale belichtingstijd 20 minuten, combinatie van 3 subs van 60s met RGB en 11 subs van 60s met L-filter.

Verwerking telkens met AstroPixelProcessor (APP) en Photoshop CC met AstroPanel V4.2, Astronomy Tools en Franzis Denoise Projects 3 plug-ins.