M94

Spiral Galaxy in Canes Venatici
Spiraalstelsel in Jachthonden

M94

Messier 94 (M94, ook bekend als "Cat's Eye Galaxy") is een spiraalstelsel in het midden van het noordelijke sterrenbeeld Canes Venatici op naar schatting 16 miljoen lichtjaar afstand.  

Het werd ontdekt door Pierre Méchain in 1781, en twee dagen later gecatalogiseerd door Charles Messier.

Hoewel sommige referenties M94 beschrijven als een balkspiraalstelsel, lijkt de "balk"-structuur meer ovaalvormig te zijn. Het sterrenstelsel heeft twee ringstructuren. De binnenste ring is de plaats van sterke stervormingsactiviteit en wordt soms een starburstring genoemd. 

M94 is het helderste lid van de Canes Venatici-groep. Dit is een groep van sterrenstelsels die deel uitmaakt van de grotere en meer bekende Virgocluster waartoe ook de bekende Markarian's Chain toe behoort. In de binnenste ring van M94 vindt nog steeds stervorming plaats terwijl de buitenste ring bestaat uit oudere sterren.

Algemeen:

Object: M94 (NGC 4736)
Naam: Cat's Eye Galaxy, Crock's Eye Galaxy
Sterrenbeeld: Jachthonden (Canes Venatici)
Magnitude: 8,2
Schijnbare afmeting: 11,2' x 9,1'
Afstand: 16 miljoen lichtjaar
Coördinaten:
• RA: 12h 50m 53,1s
• DEC: +41° 07' 14"

Er bevindt zich een ongelooflijk complexe structuur in M94! Er bevinden zich uitgestrekte spiraalarmen die naar buiten waaieren en een heldere “ringachtige” structuur (stampvol met jonge blauwe sterren en de karakteristieke roze aanwijzingen voor nieuwe stervorming). Het stelsel blijft tot ver buiten de ring helder en diffuus.

Het stelsel staat op een afstand van 16 miljoen lichtjaar, maar lijkt relatief klein aan de hemel – slechts een zesde hemelgraad in diameter – waardoor het stelsel 1/3de (voor het heldere binnendeel) tot half (inclusief het zwakke, diffuse buitendeel) zo groot als onze Melkweg moet zijn. Het stelsel behoort tot een groep van zo’n 20 sterrenstelsels, maar is met geen één van deze door zwaartekracht verbonden. In tegenstelling tot onze “normale” Melkweg (met z’n spiraalarmen en lage stervorming) is M94 een stuk complexer.

Zo bevat M94 meerdere ringen. Ringen zijn zeldzaam genoeg, maar hier hebben we meerdere ringen bij één sterrenstelsel. Om de zaak nog vreemder te maken: ringen zijn meestal het gevolg van interacties met andere sterrenstelsels, maar M94 bevindt zich (zover we weten) in isolatie... De binnenring heeft een diameter van 70 boogseconden (″) (gezien de afstand tot M94 ongeveer 5400 lichtjaar) en een buitenring met een diameter van 600″ (ongeveer 45000 lichtjaar).

De binnenste ring is de plaats van sterke stervormingsactiviteit en wordt soms een "starburstring" genoemd. De zeer heldere kern van dit sterrenstelsel is niet overdreven abnormaal: als het centrum een kleine balk bevat, dan zal dit extra gas gaan aantrekken, waardoor intense stervorming kan worden aangedreven. Hoewel we de balk (nog) niet ontdekt hebben, hoeft dat geen probleem te zijn: zo’n balk zou relatief klein kunnen zijn, slechts een paar duizend lichtjaar lang, en toch een redelijke verklaring kunnen vormen voor de intense stervorming in het centrum. De buitenringen zijn echter ingewikkelder en vormen nog steeds een bron van discussie waarnaar verder onderzoek (met o.a. telescopen die werken bij andere golflengtes dan enkel visueel licht) loopt. 

M94 is geclassificeerd als een kern met lage ionisatie nucleair emissiegebied (LINER). LINER's worden in het algemeen gekenmerkt door optische spectra die onthullen dat geïoniseerd gas aanwezig is, maar dat het gas slechts zwak geïoniseerd is (d.w.z. de atomen missen relatief weinig elektronen).

In 2008 werd een studie gepubliceerd waaruit bleek dat M94 heel weinig of geen donkere materie bevatte. De studie analyseerde de rotatiekrommen van de sterren van het stelsel en de dichtheid van waterstofgas en ontdekte dat gewone lichtgevende materie de hele massa van het stelsel leek te verklaren. Dit resultaat was ongebruikelijk en enigszins controversieel, aangezien de huidige modellen niet aangeven hoe een sterrenstelsel zou kunnen ontstaan ​​zonder een halo van donkere materie of hoe een sterrenstelsel zijn donkere materie zou kunnen verliezen. Andere verklaringen voor galactische rotatiecurven, zoals MOND, hebben ook moeite om deze melkweg te verklaren. Dit resultaat moet echter nog verder worden bevestigd en is niet echt getoetst aan de voorspellingen van standaardmodellen voor de vorming van sterrenstelsels.

Hoe waar te nemen:

Messier 94 bevindt zich in het het sterrenbeeld Jachthonden (Canes Venatici).
Jachthonden (Canes Venatici, afkorting CVn) is een sterrenbeeld aan de noorderhemel tussen rechte klimming 12u04m en 15u05m en declinatie 28° 53'. Vanaf de breedte van België is het sterrenbeeld gedeeltelijk circumpolair.

Messier 94 is één van de meest noordelijke Messier-objecten en bevindt zich in de omgeving van het steelpannetje van de Grote Beer. Dit beroemde sterpatroon bestaat feitelijk uit twee delen: de steel en het pannetje. Het "uiteinde" van de steel wordt gevormd door de ster Alkaid. Als je vanaf deze ster een stuk "omlaag" gaat en een klein stukje naar ‘links’ (richting de prominente ster Cor Caroli) dan ben je op weg om M94 te vinden!

M94 is eenvoudig terug te vinden wanneer men vertrekt van de ster Cor Caroli (of Alpha CVn). Daarna beweegt men zich 3° noordoostwaarts zodat het object mooi zichtbaar wordt. 

In een binoculair ziet men een zwak nevelvlekje. Door een telescoop ziet men een heldere sferische kern omgeven door een zwakkere ovale halo. De spiraalstructuur is enkel zichtbaar in grote telescopen of op langer belichte foto's.

Onderstaande mapjes tonen de locatie van M94 en de opname bovenaan in het sterrenbeeld Canes Venatici.

Foto-opnames:

De opname van M94 werd gerealiseerd met de Officina Stellare ProRC 700 telescoop en FLI PL16803 camera van Telescope Live in IC Astronomy Observatory, Oria, Spanje.

Totale belichtingstijd 320 minuten.

LRGB 11:13:11:13 sub-frames van 300s en 2:2:2:2 subs van 600s met elke filter (L, R, G en B). 

FOV: 23' x 23' (0,33"/px) - zie opname ook in Astrobin.

Processing met AstroPixelProcessor en Photoshop CC met AstroPanel Pro, Astronomy Tools, Topaz Sharpen AI en Franzis Denoise Projects 3 plug-ins.

© Copyright 2022 Nachthemel.be - All Rights Reserved

Created with ‌

Website Builder Software